Ciekawostki literackie
Artykuły
Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich
23 kwietnia
Tegoroczny Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich obchodzony będzie
w przestrzeni internetowej.
Moc książek powinna być wykorzystywana do walki z izolacją
Bardziej niż kiedykolwiek, w czasach, gdy większość szkół na całym świecie jest zamknięta,
a ludzie pozostają zamknięci w domach, moc książek powinna być wykorzystywana do walki
z izolacją, wzmacniania więzi między ludźmi, poszerzania horyzontów, stymulowania naszych umysłów i kreatywności. Czytając i obchodząc Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich 2020 możemy otworzyć się na innych pomimo dystansu i podróżować dzięki wyobraźni. UNESCO będzie dzielić się cytatami, wierszami i wiadomościami, aby symbolizować potęgę książek i zachęcać do czytania w jak największym stopniu. Tworząc poczucie wspólnoty poprzez wspólne odczyty
i wspólną wiedzę, czytelnicy na całym świecie mogą się łączyć i wzajemnie pomagać w ograniczaniu samotności związanej z kwarantanną. W takich okolicznościach zapraszamy uczniów, nauczycieli, czytelników z całego świata, a także branżę książkową i biblioteki do wyrażenia zamiłowania do czytania. Zachęcamy do dzielenia się informacjami z innymi poprzez Facebooku #StayAtHome i #WorldBookDay.
Źródło: Polska Izba Książki za UNESCO
Mam pomysł!
Poeci o swoich sposobach na pisanie.
Dorota Gellner – Znana i lubiana autorka popularnych wierszy, opowiadań i piosenek dla dzieci: Ogórek, Zuzia – lalka nieduża, A ja rosnę, Popatrzcie na jamniczka, Kwiatki –bratki nie używa do pisania komputera. Pisze tylko na maszynie.
„I ona chyba się przyzwyczaiła do tego, że kiedy ją wyjmuję, to musimy coś razem zrobić. W dodatku nie mogę jej zmienić, bo przecież wtedy mogą powstać całkiem inne wiersze”. Kiedyś ważnym narzędziem pracy był też dla niej dywan.
Kiedy na nim siedziała, przychodziły jej do głowy najlepsze rymy. Ale „nie było chętnych do trzepania i dywan musiał wyfrunąć”.
Małgorzata Strzałkowska , najbardziej uznana w Polsce autorka książek dla dzieci, twierdzi, że idealnie pisze jej się w... wannie. „Kiedy mam coś wymyślić i mi nie idzie, cała rodzina mówi: idź się kąpać. Napuszczam wody, wchodzę, mija pięć minut i mam pomysł.
Nie wiem, czy to kwestia poczucia bezpieczeństwa, czy ciepła, ale działa.
Dlatego zawsze mam tam długopis, kartkę i dyktafon” – wylicza.
Pisanie wierszy to „Żmudna robota. Im krótszy wierszyk, tym mocniej trzeba się nagłowić”
Leszek Sulima Ciundziewicki
Aby pisać dla dzieci, trzeba być w dalszym ciągu dzieckiem.
A ja chyba nigdy nie wyrosnę z krótkich spodenek – tak mówi o sobie.
Pierwsze jego bajki i wiersze powstały ponad 20 lat temu. Autor zaczął je pisać dla swojej córki Joanny; opowieści na dobranoc przerodziły się w cykl książek dla dzieci.
Stanisław Karaszewski - Pisarz, poeta, specjalizuje się w pisaniu tekstów piosenek dla dzieci.
Od kilku lat współpracuje z Wydawnictwami Szkolnymi i Pedagogicznymi jako współautor podręczników „Wesoła Szkoła” oraz „Wesołe Przedszkole. Od zawsze inspiracją dla jego twórczości były jego trójka dzieci, a obecnie także wnuki.
Hanna Niewiadomska Często się zdarza, że o bardzo ważnych sprawach w życiu człowieka decyduje przypadek.
I tak też było u mnie.
Pierwszy wiersz napisałam tak z „przymrużeniem oka" dla swojego najmłodszego synka. Później napisałam następne dla dwóch starszych synów, żeby było sprawiedliwie, a potem... już nie potrafiłam przestać. Poezja dla dzieci zawładnęła moim życiem.
Tradycje i zwyczaje wielkanocne w Polsce
Wielkanoc to najważniejsza i najstarsza uroczystość chrześcijańska.
Święta Wielkanocne to czas, w którym obrzędy religijne splatają się z tradycją ludową. Przez wieki powstało wiele obrzędów i zwyczajów, z których niektóre przetrwały do dnia dzisiejszego: święcenie palm
w niedzielę Palmową, świecenie pokarmów w Wielką Sobotę, malowanie pisanek, oblewanie się wodą w Lany Poniedziałek.
Niedziela Palmowa
Dawniej robiono palemki samodzielnie – z wierzbowych gałązek, bukszpanu, porzeczek, malin, suszonych ziół, piórek i kwiatów. Poświęconej palemce przypisywano magiczne właściwości,
dlatego zanoszono ją do domów, by zapewniała rodzinie szczęście. Taką palemką delikatnie uderzano nie tylko domowników,
ale również zwierzęta, by przekazać w ten sposób magiczne siły. Wierzbowe kotki z palemki połykano! Miało to ustrzec od bólu gardła i zapewnić zdrowie. Dzisiaj zazwyczaj kupujemy gotową palmę i taką właśnie zanosimy do kościołów i święcimy.
Święcenie pokarmów
Zwyczaj święcenia pokarmów w Wielką Sobotę uchował się do dzisiaj. Ma on korzenie pogańskie, ale został uświęcony przez Kościół.
Dawniej święcono wszystkie pokarmy, które miały zostać spożyte
w czasie wielkanocnego śniadania! Układano je w większych koszach
i zanoszono do kościoła lub święcono przy kapliczce. Często też ksiądz przyjeżdżał do wsi i święcił dania rozkładane przed domem, na białych płachtach.
Wierzono, że taka biała płachta ma moc ochrony przed piorunami, dlatego rozkładano ją przed domem, gdy nadchodziła burza.
Dzisiaj święcimy w Kościele tylko symboliczne pokarmy, które mieszczą się w niewielkim, zazwyczaj wiklinowym koszyku. Zawartość takiej święconki może być różna, w zależności od danego regionu. Nie może jednak zabraknąć: jajek, mięsa lub wędlin, soli, chleba, chrzanu oraz kawałka domowego ciasta.
Jajka to symbol nowego życia, baranek – symbol Chrystusa Zmartwychwstałego, kiełbasy i mięso to znak, że się kończy post, masło – oznaka dobrobytu. Święcono też chrzan - bo„gorycz męki Pańskiej i śmierci została zwyciężona przez słodycz zmartwychwstania”.
Tego dnia święcono też wodę, przydatną potem na Lany Poniedziałek. Tradycja mówi, że po powrocie z kościoła ze święconym pokarmem należało trzykrotnie obejść dom aby zapewnić urodzaj
i powodzenie. Poświęcone pisanki zakopywano także pod progiem domostw aby zagradzały dostęp siłom nieczystym.
Malowanie jajek
Obecnie wszystkie kolorowe jajka zwiemy pisankami, ale powinniśmy rozróżnić wśród nich:
Kraszanki - nazwa pochodzi od słówka „krasić”, czyli „barwić”,
bo kraszanki to jajka gotowane w barwnym wywarze – dawniej uzyskiwanym tylko z naturalnych składników, takich jak łupiny cebuli, kora dębu, łupiny włoskiego orzecha, sok z buraka czy pędy młodego żyta. Często wydrapuje się na nich przeróżne wzory. Nalepianki – jaja zdobione kolorowymi wycinankami z papieru. Oklejanki – wydmuszki oklejone rdzeniem sitowia i kolorową włóczką, co tworzy piękne ornamenty.
Wiersze na Święta Wielkanocne
Kolorowe bazie - J. Ficowski
W Wielkanocny dzień do domu przyszły białe bazie w gości, by pisankom po kryjomu kolorów zazdrościć. Bo ich nie pomalowano, nikt o baziach nie pamiętał, choć tez pragną na Wielkanoc przywdziać strój od święta. Nie chcą się już dłużej bielić, chcą w zieleni żyć, w purpurze! Czyż są gorsze aniżeli zwykłe jajko kurze? Aż z lusterka przyfrunęła malusieńka, śmieszna tęcza. Zaraz wzięła się do dzieła, by je poupiększać.Pisanki - Krystyna Parnowska - Różecka
Pisanki, pisanki, jajka malowane Nie ma Wielkanocy bez barwnych pisanek Pisanki, pisanki, jajka kolorowe Na nich malowane bajki pisankowe Na jednej kogucik, a na drugiej słońce Śmieją się z trzeciej laleczki tańczące Na czwartej kwiatuszki, a na piątej gwiazdki Na każdej pisance piękne opowiastki.Obudziły się pisanki - D. Gellner
Obudziły się pisanki
wielkanocnym rankiem
i wołają:
- Patrzcie! Tu na stole
same niespodzianki!
Bazie srebrno – białe
i baranek mały.
Ten baranek
ma talerzyk,
skubie z niego
owies świeży
A baby pękate
w cukrowych fartuchach
Śmieją się wesoło
od ucha do ucha!
Pisanki - D. Gellner
Patrzcie, ile na stole leży pisanek! Każda ma oczy malowane, naklejane. Każda ma uśmiech kolorowy i leży na stole grzecznie, by się nie potłuc przypadkiem w dzień świąteczny. Ale pamiętajcie! Pisanki nie są do jedzenia! Z pisanek się wyklują Świąteczne życzenia.Wydmuszki - D. Gellner
Przed owalnym lustrem
tłoczą się wydmuszki.
Przymierzają przed nim
pisankowe ciuszki.
Już w lustrze różowo,
zielono i biało,
a wydmuszkom ciągle
kolorów za mało!
Zajrzały do szuflad,
szafy otworzyły,
kropeczki, paseczki
na siebie włożyły.
Gdy tyle kolorów
w lustrze się odbiło,
to w końcu się lustro
w pisankę zmieniło!
Cukrowy baranek - E. Szelburg - Zarembina
Cukrowy baranek
Ma złociste różki.
Pilnuje pisanek
na łące z rzeżuszki.
A gdy nikt nie patrzy,
chorągiewką buja
i cichutko meczy
święte „Alleluja”...
Wielkanoc - T. Chudy
Jedzie pociąg ciemną nocą Sto odgłosów szyny niosą Wypatrują ludzie oczy I nie widzą końca nocy. A tam wyżej nad obłokiem Pędzi lotnik w górę nocy I choć wzniósł się tak wysoko Też nie widzi końca nocy Od jeziora do księżyca Od wieczora aż do świtu - Wielka Noc Od Warszawy do Szczecina Od Krakowa do Olsztyna - Wielkanoc Tym pociągiem wielkanocnym Jadą do nas mili goście Więc już Mama razem z Ciotką Pieką babkę wielkanocną. Migdałową, luksusową lukrowaną, rodzynkową - bardzo zdrową! Taką wielką pod obłoki Że nie widać zza niej nocy Od tej chwili wszędzie święta każda buzia uśmiechnięta Od Warszawy do Olsztyna Od Krakowa do Szczecina każdy wielką migdałową, luksusową lukrowaną, rodzynkową babkę wcina!Wielkanocny stół - E. Skarżyńska
... Palmy - pachną jak łąka w samym środku lata. Siada mama przy stole, A przy mamie - tata. I my. Wiosna na nas zza firanek zerka, a pstrokate pisanki chcą tańczyć oberka. Wpuśćmy wiosnę. Niech słońcem zabłyśnie nad stołem w wielkanocne świętowanie, jak wiosna wesołe! ....Śmigus Dyngus - M. Terlikowska
Wie o tym i Tomek i Ewa, że w śmigus się wszystkich oblewa. Ale czy trzeba Pawełka oblewać z pełnego kubełka? Wystarczy małym kubeczkiem dla żartu dla śmiechu, troszeczkę. Bo gdy wiatr chmurkę przywieje i wszystkich was deszczem poleje?Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci 2020
Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci – to święto obchodzone co roku 2 kwietnia, w dzień urodzin duńskiego baśniopisarza Hansa Christiana Andersena. Zostało ustanowione w 1967 roku przez Międzynarodową Izbę ds. Książek dla Młodych Ludzi (IBBY). Od tamtej pory, co roku inny kraj jest gospodarzem tego dnia, projektując i rozsyłając plakat z mottem.
Polska była organizatorem w 1979 roku. Motto „Książka moim oknem na świat” wymyślił wówczas Wojciech Żukrowski, a sam plakat projektował Jerzy Czerniawski.
W tym roku gospodarzem jest Słowenia.
Dzień ten ma na celu promowanie pięknej literatury i grafiki dla młodego czytelnika, rozpowszechnianie książek dla dzieci oraz wspieranie czytania przez najmłodszych.
W Polsce od 2001 roku odbywa się akcja społeczna „Cała Polska czyta dzieciom”. Ma ona za zadanie uświadomienie społeczeństwu, jak ważne dla dzieci jest poznawanie świata książek i zachęcenie rodziców do czytania książek swoim dzieciom.
Strona: 5/6
